Divergerend denken en economie.

In de kennismaatschappij die vandaag de dag heerst is lenig denken steeds belangrijker. De maatschappij vraagt om ons los te maken van gebaande paden, vragen stellen bij bestaande gang van zaken en zoeken naar verbetering en vernieuwing. De economie heeft behoefte aan medewerkers die oplossingen zoeken en verandering leveren. Medewerkers zien wat er beter kan en waar de klant mogelijke behoefte aan heeft. Iedereen heeft creatieve capaciteiten en deze ontwikkelen zich in het onderwijs.

Vaak verwachten medewerkers dat de leidinggevende problemen oplost en kijken we enkel toe. Dit zit ook ingeburgerd vanuit het onderwijs. Hier krijgen we een probleem waarop, volgens het onderwijssysteem, maar één correct antwoord mogelijk is. Leerlingen en medewerkers moeten ruimte krijgen om eigen verantwoordelijkheid te nemen in het verbeteren van processen en het oplossen van problemen. Om dit te kunnen doen moeten we van jongs af aan divergerend leren denken.

Op volgende website zie je verschillende tips die organisaties en bedrijven kunnen toepassen om hun medewerkers lenig te leren denken.

"Door goed te investeren in onderwijs kunnen landen hun economische groei stimuleren. Wie dat nalaat, laat veel kansen op economische groei liggen." (Schleicher, 2011)

Andreas Schleicher onderzocht de vraag 'Wat levert goed onderwijs op?'. Hierbij richtte hij zich op een PISA-studie en economische groei. De PISA-studie is een test voor leerlingen van 15 jaar op onder meer taal en rekenen die in alle OECD-landen (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) wordt afgenomen. Scheicher merkt op dat landen die hoog storen op de PISA test ook een hogere economische groei ervaren dan landen die laag scoren.

• Als alle OECD-landen hun eigen PISA-score met 25 punten weten te verhogen, levert dat het enorme bedrag van 114 biljoen dollar op gedurende het leven van de generatie geboren in 2010. 
• Als alle OECD-landen hun onderwijsprestaties naar het niveau van Finland zouden weten te krijgen, levert dat het enorme bedrag van 260 biljoen dollar op. 
• Als de OECD-landen ervoor zorgen dat alle leerlingen een minimum PISA-score van 400 zouden halen, dan levert dat 193 biljoen dollar op. 

Deze cijfers zijn berekend over de opbrengsten in economische groei voor de generatie geboren in 2010 op een periode van 80 jaar (2010 tot 2090). In de politiek is er veel aandacht voor de vraag op welke plekken er geld bespaard kan worden. Maar om de staatsfinanciën te verbeteren is het creëren van extra groei door beter onderwijs een kansrijke strategie. We moeten dus kijken hoe we meer uit het onderwijs kunnen halen, niet hoe we er op kunnen bezuinigen (van den Steenhoven, 2011). België staat op de 16de plaats met het beste onderwijs volgens de OESO. 

Afbeelding

Het doel van de studie is om meer landen, zowel rijke als arme, de mogelijkheid te bieden zich te vergelijken met andere staten, om hun sterktes en zwaktes te ontdekken. Maar deze test is enkel gericht op taal, wiskunde en wetenschappen (Van der Auwera, 2015). In de eerste alinea kan je duidelijk lezen dat organisaties en bedrijven juist willen focussen op divergent denken. Natuurlijk moeten we ook over de nodige kennis beschikken, maar enkel resultaatgericht het onderwijssysteem aanpassen zal geen invloed hebben op het divergerend denken. 

Jef Staes zegt dat het onderwijssysteem kuddeschapen creeërd. Leerlingen die tegendraads het systeem bekampen en daar niet bepaald voor geliefd worden stelt hij voor als zwarte schapen. Ons huidige onderwijssysteem is enkel gericht op het behalen van diploma's en resultaten. We leren niet meer om creatief te zijn en passie te hebben waardoor we niet goed kunnen omgaan met veranderingen. Staes spreekt over een verschuiving van 2D naar 3D. Een goede leidinggevende vraag niet meer of je een job graag wil doen maar vraagt of je bereid bent om deel uit te maken van een wereld in evolutie en of je wil veranderen. De leidinggevenden moet in de evolutie naar 3D een stap opzij durven zetten en medewerkers ruimte geven om talenten en passie naar voor te laten komen (Van Bellingen, 2014).

Bronnen:

Sjollema, S., de Bruine, M. (2011). Lenig denken: een 'must' in een snel veranderende kennismaatschappij. Gevonden op het internet op 9 december 2016: http://www.innovatiefinwerk.nl/praktijkvoorbeelden/2011/01/lenig-denken-een-must-een-snel-veranderende-kennismaatschappij 

van den Steenhoven, J. (2011). OECD: Investeren in goed onderwijs levert economische groei. Gevonden op het internet op 9 december 2016: https://www.kl.nl/opinie/oecd-investeren-in-goed-onderwijs-levert-economische-groei/

Europese raad, (N.a.). Onderwijs voor economische groei en inclusie. Gevonden op het internet op 9 december 2016: http://www.consilium.europa.eu/nl/policies/education-economic-growth/

Van der Auwera, K. (2015). De beste scholen ter wereld: Azië boven, België doet beter dan VS. Gevonden op het internet op 9 december 2016: http://www.knack.be/nieuws/wereld/de-beste-scholen-ter-wereld-azie-boven-belgie-doet-beter-dan-vs/article-normal-570233.html

Van Bellingen, W. (2014). Ons onderwijssysteem creëert kuddeschapen. Gevonden op het internet op 9 december 2016: http://www.knack.be/nieuws/belgie/ons-onderwijssysteem-creeert-kuddeschapen/article-opinion-512513.html

Top 10 Evidence Based Teaching Strategies

Uit onderzoek blijkt dat evidence-based strategieën in het onderwijs het meeste impact hebben op de resultaten van studenten. In dit artikel geeft de schrijver, Shaun Killian, de top 10 van evidence-based strategieën voor het lesgeven. Deze zijn het meest efficiënt wanneer het gaat om de resultaten van studenten. Om deze 10 strategieën te onderscheiden van de zoveel andere evidence-based methodes heeft hij drie belangrijke criteria vooropgesteld.

Criteria 1: De methode moet onderbouwd zijn door goed onderzoek, in plaats van anekdotische studies of nog niet geteste theorieën.

Criteria 2: Hebben een aanzienlijk hoger effect op de student zijn of haar resultaten dan andere leerstrategieën.

Criteria 3: De methode moet gebruikt kunnen worden op een brede schaal van onderwerpen op elk niveau.

1. Clear Lesson Goals 
   Het is cruciaal dat je als leerkracht duidelijk bent over wat u wilt dat uw leerlingen leren tijdens elke les. Duidelijkheid zorgt ervoor dat 32% van de resultaten groter is dan wanneer je hoge verwachtingen stelt aan je leerlingen.
   
   
2. Show & tell 
   Je deelt informatie of kennis met je leerlingen terwijl je duidelijke voorbeelden of demonstraties toont. Hiermee vertel je duidelijk aan je leerlingen wat ze moeten weten en je toont hen hoe ze de opdracht moeten volbrengen. Focus op wat belangrijk is.
   
   
3. Questioning to Check for Understanding 
   Als leerkracht stel je veel vragen aan je leerlingen tijdens een les. Maar weinig leerkrachten vragen aan de leerlingen of ze iets ook echt begrijpen. Je zou als leerkracht altijd moeten vragen of leerlingen het onderwerp begrijpen voordat je verder gaat naar het volgende onderwerp.
   
   
4. Summarise New Learning In A Graphical Way 
   Het grafisch maken van leerstof omvat dingen zoals mindmaps, grafieken, diagrammen, enzovoort. Leerlingen kunnen deze gebruiken om informatie samen te vatten of om relaties te leggen tussen aspecten.
   
   
5. Plenty of Practice 
   Oefening baart kunst. Dit helpt leerlingen om de kennis en vaardigheden die ze geleerd hebben onder te knie te krijgen. Daarnaast is het voor de leerkracht ook een manier om af te toetsen of de leerling de inhoud begrijpt.
   
   
6. Provide your students with feedback so they can refine their efforts
   Het geven van feedback houdt in dat leerlingen weten hoe ze een taak hebben volbracht samen met manieren waarom ze fouten kunnen verbeteren. Feedback stimuleert de motivatie van leerlingen.
   
   
7. Allow time for every child to succeed
   Wees flexibel over hoe lang het duurt om te leren. U houdt uw leerdoelen hetzelfde, maar varieert de tijd zodat elk kind kans heeft op slagen.
   
   
8. Get students working together in productive ways
   Productief groepswerk is zeldzaam. Zorg ervoor dat je selectief taken verdeeld en de individuele rol van elk groepslid benadrukt. Elk lid van de groep moet de taak op een succesvolle manier kunnen volbrengen. Iedereen in de groep heeft de verantwoordelijkheid voor een stap in de taak.
   
   
9. Teach students 'strategies' as well as content 
   Leer studenten het nut van verschillende strategieën en hoe ze deze kunnen toepassen. Elk onderwerp heeft zijn eigen strategie waarmee deze op een goede manier kan volbracht worden zoals bijvoorbeeld probleemoplossende strategieën.
   
   
10. Nuture Meta-Cognitie 
    Bij Meta-cognitie gaan leerlingen nadenken over hun opties, hun keuzes en hun resultaten. Door te reflecteren en te communiceren met elkaar ontdekken ze nieuwe invalshoeken.
    

Bronnen: 

Killian, S., (2015). Top 10 Evidence Based Teaching Strategies. Gevonden op het internet op 2 december 2016: http://www.evidencebasedteaching.org.au/evidence-based-teaching-strategies/

Kritiek op een evidence-based benadering van onderwijs

In 2006 publiceerde de onderwijsraad een rapport waarin zij streefden naar een onderwijs dat meer gebaseerd is op onderzoek. Uit onderzoek is gebleken dat een bepaalde lespraktijk of methode voordelen biedt of nadelen verkleint. Bij het opstellen van dit rapport had de raad ook oog voor de (vak)didactiek. Volgens de raad worden de resultaten van de onderwijswetenschappen niet genoeg benut en te weinig verzameld en verzilverd.

afbeelding

MAAR...

Enerzijds nemen te weinig leerkrachten kennis van onderwijsonderzoek en staan zij hier niet enthousiast tegenover. Anderzijds hebben onderwijsonderzoekers vaak te weinig zicht op de onderzoekspraktijk.

Evidence-based onderwijs kan gedefinieerd worden als volgt: Onderwijs moet gebaseerd zijn op wetenschappelijke evidencie, dat wat men doet of beweert, bewijst. Deze onderzoeken spelen zich af op verschillende niveaus naargelang het doel van het onderzoek.

• Niveau van het onderwijsbeleid
• Niveau van de school 
• Niveau van de klas. 

Evidence-based onderwijs is moeilijk te introduceren in het onderwijs omdat we hier werken met persoonlijkheden. Een interactie tussen de persoon en het onderwijs. Als leerkracht moet je vooral al je 'sterke kanten' inzetten. Een methode kan bij leerkracht X goed werken, maar bij leerkracht Y kan deze methode helemaal averechts werken omdat hij of zij niet over dezelfde 'sterke kanten' bezit. Wetenschappelijke inzichten zullen dus voor de ene leerkracht inzetbaar zijn, maar voor de andere leerkracht niet het gewenste effect geven.

Afbeelding

Onderwijsonderzoek wordt vrijwel altijd geabstraheerd van een aantal in de praktijk relevante zaken. Hierdoor kunnen we uit deze onderzoeksconclusie geen concrete richtlijn stellen. Wanneer we deze onderzoeksconclusie toch gaan omvormen tot concrete richtlijnen, lopen we het risico dat leerlingen minder gaan presteren omdat ze zich niet meer als persoon zien op school maar als een anoniem nummer. Of dat leerkrachten de werkdruk niet meer aan kunnen door de te grote verschillen. Wetenschappers kunnen namelijk maar een beperkt aantal verschijnselen tegelijk valide onderzoeken, gedurende een zeer beperkte tijd. Hierdoor houden ze te weinig rekening met relevante zaken en onderlinge verschillen tussen leerlingen, leerkrachten en scholen. Didactische onderwijsonderzoeken zouden gezien moeten worden als 'voorzichtig advies'. Vernieuwingen moeten gekozen worden door de personen die verantwoordelijk zijn voor de gevolgen daarvan, dus de scholen en de leraren. 

Conclusies uit onderwijsonderzoek moeten dus gezien worden als een advies aan leraren. Leraren zouden daarvoor de ethiek moeten ontwikkelen die onderwijsonderzoek een kans biedt. En dat goed onderwijs geven meer is dan vasthouden aan gewoontes of zomaar wat aanmodderen. 

Bronnen: 

Minkema, H., (2012). Kritiek op een evidence-based benadering van onderwijs, in het bijzonder didactie. Gevonden op 2 december 2016 op het internet: https://onderzoekonderwijs.net/2012/08/20/kritiek-op-een-evidence-based-benadering-van-onderwijs-in-het-bijzonder-didactiek/ 

Maes, F., Clarebout, G., De Fraine, B., Smits, D., Vanderhoeven, J. (2012). Evidence-based Education. Over onderzoek en/in onderwijs in Vlaanderen. Gevonden op 2 december 2016 op het internet: https://associatie.kuleuven.be/schoolofeducation/bijlagen/maes-ea-2012.pdf 

De mythe van evidence-based onderwijs

Oud-hoogleraar Dylan William vindt onderwijsonderzoek belangrijk maar zeg dat onderwijs nooit gebaseerd kan zijn op of gedreven worden door onderzoek. In een betoog schrijft hij twee belangrijke argumenten neer.

1. Onderwijsonderzoek laat niet zien wat zou kunnen. 

Het groeperen van leerlingen of dergelijke interventies kan je onderzoeken maar er spelen vaak veel variabelen een rol. Hierdoor zal de uitkomst van een onderzoek niet tonen hoe iets juist werkt. Onderzoek toont een algemeen beeld van wat wat werkt zonder rekening te houden met de verschillende contexten.

2. Onderwijsonderzoek biedt nauwelijks heldere richtlijnen voor acties. 

Uit onderzoek blijkt dat feedback geven het leerresultaat positief bevorderd maar hierbij is geen rekening gehouden met de manier waarop er feedback gegeven wordt of de relatie tussen de docent en de leerling. Dit is een van de voorbeelden waaruit blijkt dat we onderwijsonderzoek niet moeten gebruiken als basis van onderwijs, maar wel om de onderzoekspraktijk te verbeteren, 'evidence-informed' onderwijs. Onderwijsonderzoek moet ons dus ondersteunen in het geven van onderwijs.

Dylan William: "Interventions aren't aspirins; they occur between people, and forgetting that the relationship between people is fundamental to the outcomes of the intervention is as shortsighted as assuming that two people will fall in love because they're available and fertile." 

Bronnen:

Wilfred, (2015). De mythe van evidence-based onderwijs. Gevonden op 2 december 2016 op het internet: http://www.te-learning.nl/blog/de-mythe-van-evidence-based-onderwijs/ 

Het onderwijssysteem v.s. onze toekomst.

In dit videofragment wordt onze toekomst in verband gebracht met het onderwijssysteem. Daarnaast wordt er ook een link gelegd met problemen zoals overbevolking en milieu en creatief denken. Onze wereld is enorm geëvolueerd door menselijke innovatie en creativiteit. Wij zijn dus degenen die vandaag de dag de problemen hebben veroorzaakt, wij zijn het probleem. Maar wat is de link met ons onderwijssysteem? 

'Beschaving is een race tussen onderwijs en catastrofe' - H.G. Wells

Hoe ben jij creatief i.p.v. hoe creatief ben jij?

Ons onderwijssysteem smoort de capaciteiten waar we binnenkort zo afhankelijk van zijn. Ons onderwijssysteem is behoorlijk geobsedeerd door de wereld die voor de mens ontstond. Maar er is nog een wereld die er alleen is omdat jij bestaat. De wereld van persoonlijke bewustwording met jouw persoonlijke passies, jouw motivatie, jouw ambities, jouw hoop en jouw talenten. 

Robinson gelooft dat de toekomst van de wereld om ons heen sterk afhangt van onze innerlijke wereld. "Hoe meer onze onderwijssystemen standaardiseren, hoe minder vatbaar ze zijn voor het toestaan van het doen van ontdekkingen. Jij hebt geen idee wat jouw talenten zijn. Als wij serieus de wereld om ons heen willen verkennen, dan zullen we onze innerlijke wereld moeten verkennen." (Robinson, 2014) We moeten ons onderwijs kantelen om zo tot een beter gevoel van menselijke capaciteit te komen. Dan hebben we meer kans onze innerlijke wereld en de wereld om ons heen te begrijpen. We moeten via onderwijs een brug slaan tussen de twee werelden waarin we leven zodat we een brug kunnen bouwen naar de toekomst.

Bronnen: 

Vrije Denkers (2014). Hoe ben jij creatief i.p.v. hoe creatief ben jij? Gevonden op YouTube op 25 november 2016: https://www.youtube.com/watch?v=7euYNZHJ0n0 

Een pleidooi voor Creatief Denken in Onderwijs

Wat is creatief denken? 

Dit is het vermogen om nieuwe waardevolle dingen te maken en te verzinnen. Door andere verbindingen te maken tussen kennis en ervaringen ontstaan mogelijkheden die ondenkbaar leken. Creatief denken is de drijvende kracht in wetenschap, kunst, technologie, economie, zorg en onderwijs. Creatief denken is iets wat iedereen kan leren beheersen en overal gebruikt kan worden.

Waarom is creatief denken in het onderwijs belangrijk? 

De functie van ons onderwijs is om jongeren voor te bereiden op een betekenisvolle rol in de maatschappij. Deze maatschappij veranderd razendsnel met technologische ontwikkelingen, internationalisering, geweldige toename aan informatie en de beschikbaarheid daarvan. Daarnaast wachten er verschillende uitdagingen op ons zoals milieu, energie, voedselvoorzieningen en de verdeling van welvaart. Creatief denken is daarbij zeer belangrijk geworden.

Kun je creatief denken leren? 

Creatief denken zit in de mens, we worden er mee geboren. Jammer genoeg zijn er maar weinig mensen die creatief denken ontplooien omdat we er te weinig aandacht aan geven. Creatief denken kan je ontwikkelen, net als kritisch, analytisch of logisch denken. Belangrijke factoren om creatief denken te ontwikkelen zijn kennis, intelligentie, denkstijl en motivatie. Dit zijn factoren die je ook kan ontwikkelen of beïnvloeden.

De rol van de leraar 

Als leerkracht ben je onmisbaar bij het creëren van een pedagogisch klimaat waarin creatief denkvermogen zich in kinderen en jong-volwassenen kan ontwikkelen. Hierbij zijn vier pedagogische uitgangspunten zeer belangrijk.

1. Stimuleren van een nieuwsgierige en vragende houding. 
2. Verbindingen maken die het leren relevant maken. 
3. Toelaten van en zoeken naar vernieuwing. 
4. Leerlingen autonomie geven bij het eigen ontwikkelingsproces. 

Wat is creatief denken in onderwijs en hoe werkt het? 

In Nederland werkt men aan een groeiend netwerk van onderwijsprofessionals, Creatief Denken in Onderwijs, C.D.O. Dit netwerk heeft aandacht voor de ontwikkeling van creatief denken binnen het onderwijs. Dit doen ze door samen te zoeken naar mogelijkheden voor creatieve ontwikkelingen in de onderwijspraktijk. Samen met leraren, schoolleiders en andere die betrokken zijn bij het onderwijsproces, wil Creatief Denken in Onderwijs een oplossing zijn tot de creatieve ontwikkeling van jonge mensen die zo met meer vertrouwen groeien naar de toekomst. Kennis en ervaringen met betrekking tot de ontwikkeling van creatieve denkkracht worden gedeeld met elkaar en samen gemaakt. 

C.D.O., (2014). Een pleidooi voor Creatief Denken in Onderwijs. Gevonden op 24 november 2016 op het internet: http://creatiefdenkeninonderwijs.nl/een-pleidooi-voor-creatief-denken-in-onderwijs/ 

Gezocht: creativiteit

Creativiteit heeft alles te maken met het vermogen om vrij en dwars te denken vanuit een open, nieuwsgierige geest. Een creatief persoon is in staat om steeds nieuwe invalshoeken te zien en van daaruit ook nieuwe en onverwachte oplossingen te bedenken en uit te voeren. Dit komt goed van pas in alle domeinen van het leven.

Pedagogen en psychologen zijn het er over eens dat de context belangrijk is bij het tot bloei komen van onze creativiteit. Ouders, opvoeders en leerkrachten spelen hierbij een belangrijke rol. Vanuit een open houding, het bieden van ruimte voor ontplooiing en door acceptatie van fouten bieden zij een veilige en tegelijkertijd inspirerende omgeving. Ons onderwijssysteem is vandaag de dag vooral gericht op het cognitieve leren: via vakken als taal en rekenen. Er wordt pas echt geleerd wanneer creativiteit en kennis samenkomen, in een leerklimaat waar nieuwsgierigheid, ruimte voor het onverwachte en de autonomie van het kind centraal staan. We moeten creatief denken integreren en in balans brengen met het bestaande curriculum. Want ook kennis is belangrijk.

Patronen doorbreken

Creatief denken bestaat vooral uit het leren doorbreken van patronen. 'Creatief denken heeft te maken met loskomen van normale patronen, zodat een andere manier van kijken mogelijk wordt' (De Bono, 2009)  Zowel denkattitudes, denkvaardigheden, denktechnieken en denkprocessen vormen een onderdeel van creatief denken. Zij zorgen ervoor dat een patroondoorbreking ontstaat en de hersenen nieuwe verbindingen kunnen maken. Byttebier schets de creatieve denker als iemand die vooral over een viertal vaardigheden beschikt: creatief waarnemen, divergeren, flexibel associëren en ontwikkelen van verbeeldingskracht (Byttebier, 2002). Vaardigheden die je gericht kan oefenen in de school. 

• Creatief waarnemen: herkennen van dominaties in eigen waarneming en loskomen van overheersende visies. 
• Divergeren: verschillende invalshoeken en ideeen bedenken.
• Flexibel associëren: nieuwe verbindingen leggen tussen begrippen of verschijnselen.
• Verbeeldingskracht: in de geest een voorstelling kunnen maken van iets dat op dat moment niet fysiek aanwezig of waar te nemen is. 

Educare, (2014). Gezocht: creativiteit. Gevonden op 23 november 2016 op het internet: https://issuu.com/tijdschrift-educare/docs/educare-2014-1-gezochtcreativiteiti

Bartels, R. (2014). Creatief denken in het onderwijs. Het verschil tussen mensen en stenen. Gevonden op het internet op 23 november 2016: https://vindingrijk.files.wordpress.com/2015/01/pip-79-het-verschil-tussen-mensen-en-stenen.pdf

Byttebier, I. (2002). Creativiteit Hoe? Zo! Tielt: Lannoo

Bono, E., (2009) Creatief denken. Slimme technieken om problemen op te lossen. Amsterdam: Buisness Contact.

Creatief vermogen en de diamant

Sinds 2013 zijn de partners van Creatief Vermogen Utrecht samen op ontdekkingsreis. Ze zijn een samenwerkingsverband aangegaan om vanuit de praktijk in de loop van vier jaar een leerlijn creatief vermogen te ontwikkelen. Ze wilden met elkaar in kaart brengen hoe je basisscholen verleidt creatief vermogen als leergebied te initiëren, te ontwikkelen en te borgen. (Creatief vermogen, 2015)

Aan de hand van een diamantvorm hebben zij een opsomming gemaakt van factoren die belangrijk zijn bij het creatief vermogen en de leerwinsten. 

Lerend Netwerk Creatief Vermogen Utrecht

Creatief vermogen, (2015). Creatief vermogen en de diamant. Gevonden op 23 november 2016 op het internet:https://www.uck.nl/files/3214/3566/6919/Creatief_Vermogen_Essay.pdf

UCKonline, (2016). Lerend Netwerk Creatief Vermogen Utrecht. Gevonden op 23 november 2016 op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=V-H3GBDiW1A 

Waarom is creativiteit belangrijk in het onderwijs?

Creativiteit stimuleert verschillende vaardigheden die leerlingen ontwikkelen in hun schoolloopbaan en later kunnen inzetten in de maatschappij. Zo bevordert creativiteit nieuwsgierigheid, intuïtie, fantasie, in vraag stellen, kritisch denken, onderzoeken en het maken en verbeteren van ideeën en opdrachten. Creativiteit bouwt zich vaak voort op wat anderen bedenken of maken waardoor reflecteren, samenwerken en feedback extra vaardigheden zijn die de leerling ontwikkeld tijdens het creatief denken.

Leerlingen komen steeds meer in contact met relevante problemen die in de maatschappij worden gesteld. Dit zijn grote vragen over de wereld, het leven en wie ze zijn als persoon. Door creativiteit in het onderwijs te stimuleren leren jongeren kritisch te denken over deze vragen en deze persoonlijk vorm te geven. Creatief denken is een voortdurend proces waarbij leerlingen uitproberen en stootten op verschillende problemen of fouten die zij maken bij het oplossen van het probleem. Deze fouten zijn essentieel om te leren en kritisch te kijken naar wat je hebt gedaan. Creativiteit is dus niet enkel belangrijk in 'creatieve vakken' maar ook bij talen, gammavakken en exacte vakken. Door creativiteit te integreren in deze vakken gaan leerlingen eigen vragen stellen, antwoorden bedenken en uitproberen, fouten maken waaruit zij leren, kritisch reflecteren en goed samenwerken.

Om creativiteit te stimuleren in het onderwijs is het belangrijk om ervoor te zorgen dat leerlingen vragen stellen. Zorg ervoor dat leerlingen dingen niet als vanzelfsprekend aannemen, maar goed waarnemen en daarbij vragen doordacht stellen. Dit kan je oefenen door leerlingen in groepjes minstens 20 vragen te laten bedenken over een bepaald onderwerp. Later kiezen ze de drie interessantste vragen en bedenken ze verschillende oplossingen of antwoorden op deze vraag.

Creativiteit is dus niet moeilijk te integreren in het onderwijs. Het enige wat we nodig hebben is voldoende inzet van leerkrachten en de school om creativiteit te stimuleren.


van der Wateren, D., (2015). Creativiteit in je klas bevorderen. Gevonden op 23 november op het internet: http://wij-leren.nl/creativiteit-klas-21st-century-skill.php 

Creativiteit in het onderwijs bevorderen

Creatief denken kan mensen helpen om zich verder te ontwikkelen door hun persoonlijk leven te verrijken, problemen op te lossen en nieuwe dingen te ontdekken. Daarnaast is creatief denken een vorm van ontspanning en werkt het bevrijdend. Natuurlijk bestaan er misvattingen over creativiteit.

Misvatting 1:
Picasso, Van Gogh, Mozart en Shakespeare doen ons meteen denken aan het woord 'creativiteit'. Maar creativiteit heeft niet enkel te maken met kunsten. Creativiteit kan betrekking hebben op alle onderdelen van het leven. Er is al sprake van creativiteit wanneer iemand nieuwe dingen doet met bestaande objecten, een probleem vanuit een andere hoek bekijkt, ideeën combineert, .. Je komt los van de bestaande ideeën, praktijken, gebruiken en objecten. Creatief denken is vakoverschrijdend en kan je in alle vakken bevorderen.

Misvatting 2:
Creativiteit kan je niet ontwikkelen, het is een aangeboren talent. Creativiteit kan je wel degelijk ontwikkelen door het te stimuleren. Ideeën ontstaan door kleine afwijkingen, kleine variaties en kleine creaties. Als we naar het verleden kijken zien we duidelijk dat belangrijke uitvindingen zijn ontstaan door verder te bouwen op kennis en ideeën van anderen. Door mensen vaak de kans te geven om ideeën te exploreren en hun verbeelding de vrije loop te laten gaan wordt het creatief vermogen aangewakkerd.

Misvatting 3:
Creativiteit is een individueel gebeuren. Grote uitvinders konden hun uitvindingen niet realiseren zonder de hulp en steun van een team medewerkers. Creëren is vaak een kwestie van teamwerk. Hierdoor komen er verschillende ideeën, voorstellen, talenten en kennis samen. Ze kunnen verder bouwen op elkaars inbreng. Vandaag de dag zijn hedendaagse problemen zo complex dat verschillende mensen nodig zijn om deze op te lossen.

Misvatting 4: 
Creativiteit is altijd positief. Ideeën zijn niet altijd waardevol. Vaak ontstaan ideeën vanuit onze ontevredenheid en biedt het maar een oplossing voor een kleine groep mensen. Creatief denken en doen kan in het onderwijs worden ingebed in allerhande opdrachten en taken waarbij leerlingen kleine en grote problemen trachten op te lossen. Leerlingen moeten hun nieuwe ideeën dan aftoetsen aan de opdracht. Zo kan creatief denken het probleemoplossend vermogen van kinderen verhogen en hen leren planmatig te denken.

Misvatting 5: 
Enkel creatieve leerkrachten kunnen creativiteit bij leerlingen stimuleren. Alle leerkrachten zijn creatief. Zoals we eerder al zeiden is creativiteit is dat gestimuleerd en ontwikkeld kan worden. Als leerkracht is het vooral belangrijk dat je openheid creëert voor leerlingen om creatief te denken en doen. Door in je leerlingen te geloven kunnen zij jou verbazen.

Hoe kan je als leerkracht creativiteit bij je leerlingen bevorderen? Enkele tips: 

• Laat leerlingen bepaalde onderdelen van de schoolomgeving mee vorm geven zoals bijvoorbeeld het inrichten van een klaslokaal. 
• Stel uitdagende vragen waarbij leerlingen hun voorkennis, verbeelding en teamkracht bij nodig hebben. 
• Gebruik de omgeving van de school en neem je leerlingen mee op pad. 
• Laat leerlingen een einde bedenken voor een verhaal. 
• Laat leerlingen in groep uitdagende problemen oplossen die aansluiten bij hun interessegebied. Zorg dat de groep varieert door bijvoorbeeld verschillende klassen door elkaar te mengen. 
• Daag leerlingen uit om zelf een onderbouwde en duidelijke les te geven aan hun medeleerlingen. Je kan hen ook les laten geven aan leerlingen uit een jaar lager. 
• Nodig ervaringsdeskundigen, ouders of experts uit in de klas zodat zij hun ervaringen kunnen delen met jouw leerlingen. 
• Bekijk problemen steeds vanuit verschillende perspectieven. 
• Laat leerlingen dingen creëren met heel weinig materiaal. 

Van den Branden, K., (2012). Creativiteit in het onderwijs bevorderen. Gevonden op 22 november 2016 op het internet: https://duurzaamonderwijs.com/2012/08/22/creativiteit-in-het-onderwijs-bevorderen/ 

Scholen doden de creativiteit

Enkele interessante uitspraken van Ken Robinson: 

• Robinson: "Volgens mij hebben alle kinderen fantastische talenten en wij verkwanselen ze. Behoorlijk genadeloos. Ik wil het dus hebben over onderwijs en ik wil het hebben over creativiteit. Ik vind dat creativiteit in het onderwijs net zo belangrijk is als leren lezen en we moeten het met dezelfde status behandelen." (2006)
  
• Robinson: "Ik bedoel niet dat fout zijn hetzelfde is als creatief zijn. Wat we wel weten is dat als je niet bereid bent foute te maken, je nooit met iets origineels komt. Als je geen fouten durft te maken." (2006)
  
• Robinson: "Elk onderwijssysteem op aarde heeft dezelfde hiërarchie van onderwerpen. ... Bovenaan staan wiskunde en talen, dan de geesteswetenschappen en onderaan staan de kunsten" (2006)
  
• Robinson: "Ons onderwijssysteem is gebaseerd op het idee van academisch vermogen. ... De hiërarchie wortelt in twee ideeën. Ten eerste: de meest bruikbare vakken voor werk staan bovenaan. ... Het hele systeem van openbaar onderwijs in de wereld is een langdurig proces van toegang tot de universiteit. Het gevolg is dat veel hoogbegaafde, briljante, creatieve mensen denken dat ze dat niet zijn." (2006)
  
• Robinson: "Ons opleidingssysteem heeft gedolven in onze geesten zoals we roofbouw plegen op de aarde voor een bepaalde grondstof. In de toekomst voldoet dit niet meer. We moeten herbepalen op welke fundamentele beginselen we onze kinderen onderwijzen." (2006)

Robinson, K. (2006). Scholen doden de creativiteit. Gevonden op het internet op 9 november 2016: https://www.ted.com/talks/ken_robinson_says_schools_kill_creativity?language=nl 

Pleidooi voor creatief onderwijzen en leren

       “Elk persoon die in deze wereld wordt geboren, vertegenwoordigt iets nieuws, iets dat nooit eerder bestaan heeft. Het is onze plicht te weten dat nooit iemand als hij in de wereld is geweest, want anders was hij niet nodig. Ieder individu is iets nieuws in deze wereld en er wordt van hem verlangd in deze wereld zijn bijzondere rol te vervullen.” Martin Buber

      Men zegt vaak dat creativiteit een kwestie is van talent en dat je de creatieve gave niet kan aanleren. Technieken en vaardigheden zijn inderdaad gemakkelijker om voor een hele klas te brengen dan het bevorderen van creativiteit. Wanneer je geen creatieve aanpak vraag als leerkracht denkt de leerling vaak dat hij punten kan verdienen door letterlijk te doen wat de leraar vraagt zonder een persoonlijke oplossing of creatieve manier van uitdenken.Bovendien speelt mee wat de leraar er van denkt. “Is dit goed?” betekend eigenlijk “Is wat ik denk of doe bij deze opgave, wel goed genoeg in jouw ogen?”. Deze manier van denken bij leerlingen zegt veel over de omgang van de leerkracht met vrijheid en creativiteit, of beter: het schoolsysteem.De ruimte voor persoonlijke inbreng van de leerling heeft dus een grote invloed op de positie van creativiteit in het onderwijs. Vaak is deze persoonlijke ruimte in het secundair onderwijs gekoppeld aan lesdoelen en vakeisen.

Als we aan creativiteit willen werken in het onderwijs, moeten we sleutelen aan externe factoren maar ook aan de manier waarop wij de leerlingen in hun creativiteitsontplooiing stap voor stap gestalte helpen geven. Het volstaat helemaal niet om de leerlingen mooie creatieve opgaven voor te schotelen. Met het oog op creatief onderwijs is het interessant dat leerlingen in kleine groepjes omgaan met een reeks creatieve opwarmertjes. Dit zijn taken van enkele minuten die met een minimum aan middelen oplosbaar zijn.Hier hebben we enkele hefbomen die belangrijk zijn in het methodische verhaal rond creativiteit in de klas.

• Exploratiedrang: de opgaven moeten voldoende uitnodigen tot het wakker maken van ons zintuiglijk vermogen.
• Verbeeldingskracht: we doen beroep op de zelfstandige leerling als deze zich betrokken en aangesproken voelt. Actief denken veronderstelt een hoge mate van persoonlijke betrokkenheid.
• Vrij associatief denken: elementen aan elkaar koppelen die normaal niet aan elkaar gekoppeld worden. Creatief denken heeft te maken met intuïtie, inspiratie en hulpschema’s.
• Expressiedrang stimuleren: expressiemogelijkheden kunnen wonderen verrichtten.
• Actieterrein van de leerlingen verbreden en verdiepen door open ontwerptaken. Hierbij is het belangrijk dat leerlingen nauwkeurig werken en diepgang en doorzettingsvermogen tonen.
• Divergent denken en handelen: meerdere resultaten zijn waardevol.
• Verscheidenheid en variatie

Tot slot zijn er externe condities die creativiteit bevorderen of afstraffen. De leerkracht die voor een stimulerende creativiteitsomgeving en voor aangepaste taken zorgt, fungeert als trampoline bij het ontluiken van de creatieve mogelijkheden. De leerkracht die erin slaagt om leerlingen bij te staan en ie hen “veerkracht” geeft zonder zich op te dringen, speelt vangnet. Stimulerende tussenkomsten en aangepaste infrastructuur prikkelen de creativiteit van de leerlingen. Soms is het belangrijk om de leerlingen niet de volle ruimte te geven of de materialen in te perken. Daarnaast is het grijpen naar een handboek eerder een rem op de creativiteit. Op structureel vlak is het belangrijk dat de onderwijsstructuur voldoende persoonlijke ruimte garandeert en apprecieert.

Paul Timmermans, (2006),. Pleidooi voor creatief onderwijzen en leren. Gevonden op het internet op 27 oktober 2016: http://educatief.classy.be/pleidooicreatiefonderwijs.htm

What's wrong with education today?

Wanneer we spreken over de verschillende problemen in het onderwijs kunnen we oneindig veel punten aankaarten. Een probleem dat echter veel aandacht vraagt is het onderwijs- en leerproces. We hebben allemaal de neiging om het onderwijspatroon te volgen dat we zelf hebben ervaren in eerdere situaties. Daarbij negeren we wat we hebben geleerd in het dagelijkse leven. We nemen aan dat de conventionele pedagogie de natuurlijke gang van zaken is. Deze conventionele pedagogie hanteert namelijk een routine hoewel er grote variatie tussen leeftijdsgroepen, vakgebied en organisatie is waarmee rekening gehouden moet worden. De conventionele pedagogie bestaat uit volgende onderdelen:

• De leerdoelen omvatten leerstof en ontwikkeling van vaardigheden. Deze doelstellingen kunnen vooraf opgegeven worden en hebben duidelijke grenzen.

• De identificatie van leerdoelen maakt het mogelijk om de methode en materialen vooraf af te toetsen.

• Reacties van de studenten zijn beperkt en worden afgebakend door geplande discussies, specifieke opdrachten en toetsen.

• De pedagogiek is gebaseerd op externe evaluatie van het leren, vaak door de leerkracht of door gestandaardiseerde testprocedures vastgelegd. 

Bij het leren van activiteiten worden de studenten gescheiden van hun gewone ervaringen, gefragmenteerd in korte tijdsblokken en ingelijst binnen erg gedefinieerde disciplines. Leren wordt op deze manier een karwei en school wordt ontoepasselijk op het leven van de studenten. Hierdoor zal de student minder voldoen aan de behoeften van de grotere samenleving.

De grote vraag is hier dan ook: “Hoe kunnen wij leerkansen creëren die verbonden zijn aan de leerbehoeften en interesses van de studenten die relevant zijn zowel binnen als buiten de school?”.

Bron: Chip’s journey, (N.A.)., What’s wrong with education today? Gevonden op het internet op 27 oktober 2016: https://chipbruce.net/resources/inquiry-based-learning/whats-wrong-with-education-today/

I just sued the school system.

Tijdens mijn zoektocht naar informatie over education stootte ik op een videofragment waarin een man het onderwijssysteem aanklaagt. Hij haalt verschillende onderdelen van het onderwijssysteem aan waar het volgens hem mis loopt. Dit videofragment verwoord perfect hoe ik denk over het onderwijssysteem vandaag de dag. Geïnspireerd op dit videofragment start ik mijn onderzoek omtrent education.

 I just sued the school system!!

Bron: Youtube, (2016)., I JUST SUED THE SCHOOL SYSTEM!!. Gevonden op het internet op 27 oktober 2016: https://www.youtube.com/watch?v=dqTTojTija8